Ποια άτομα πρέπει να ακολουθούν τη δίαιτα χωρίς γλουτένη; Βοηθάει όντως στη διαχείριση του βάρους; Είναι κατάλληλη και ασφαλής για όλους;

Τι είναι η γλουτένη και ποιοι πρέπει να την αποφεύγουν;

Η γλουτένη είναι η κύρια πρωτεΐνη του ενδοσπερμίου στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Κυρίως περιέχεται σε τρόφιμα όπως το ψωμί, τα δημητριακά και τα ζυμαρικά που προέρχονται από τα παραπάνω άλευρα, παράλληλα ωστόσο αποτελεί και πρόσθετο σε άλλα τρόφιμα καθώς προσδίδει γεύση και άλλες ιδιότητες στα τρόφιμα.

Η γλουτένη είναι υπεύθυνη για ένα φάσμα διαταραχών στη κορυφή των οποίων βρίσκεται η κοιλιοκάκη και ακολουθούν η ευαισθησία στη γλουτένη και η αλλεργία στο σιτάρι. Ξεκινώντας από τα λιγότερο συνήθη, η αλλεργία στο σιτάρι είναι αρκετά σπάνια καθώς απασχολεί μόλις το 0,1% του πληθυσμού των δυτικών χωρών.

H αντιμετώπιση της στηρίζεται στην απομάκρυνση των τροφών που περιέχουν σιτάρι και δεν απαιτείται αυστηρή δίαιτα ελεύθερη σε γλουτένη. Αντίθετα στη δυσανεξία στη γλουτένη, η υιοθέτηση μια τέτοιας διατροφής είναι απαραίτητη καθώς η γλουτένη δημιουργεί μια ανοσολογική αντίδραση στον οργανισμό και οδηγεί σε συμπτώματα όπως η κούραση, ο πονοκέφαλος, η γαστρεντερική δυσφορία, το φούσκωμα, η διάρροια και τα αέρια.

Η συχνότερη διαταραχή που σχετίζεται με τη διατροφική πρόσληψη γλουτένης είναι η κοιλιοκάκη η οποία απασχολεί έναν στους εκατό ανθρώπους και εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως η δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών η οποία μπορεί να οδηγήσει σε παθήσεις όπως η αναιμία, η οστεοπόρωση και άλλες διαταραχές καθώς και η βλάβη σε διάφορα άλλα όργανα και συστήματα όπως το γαστρεντερικό προκαλώντας συμπτώματα παλινδρόμησης, μετεωρισμού, κοιλιακού πόνου και δυσφορίας.

Στη περίπτωση της κοιλιοκάκης η αποφυγή της γλουτένης είναι επιβεβλημένη καθώς η κατανάλωση και ελάχιστης ποσότητας μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση σημαντικών συμπτωμάτων από το άτομο που πάσχει. Χαρακτηριστικό είναι ότι στα άτομα που νοσούν από κοιλιοκάκη προτείνεται να μαγειρεύουν σε χώρους και σκεύη που δεν έχουν έρθει σε επαφή με τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη, δεδομένου ότι η ανοχή τους στη γλουτένη είναι ελάχιστη.

Γίνεται λοιπόν σαφές ότι η δίαιτα αυτή σχεδιάστηκε και απευθύνεται σε ασθενής με κοιλιοκάκη ή δυσανεξία στη γλουτένη. Επιπλέον, μελέτες δείχνουν ότι έχει θετικά αποτελέσματα σε ασθενής με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, ρευματοειδή αρθρίτιδα, δερματίτιδα, ψωρίαση, διαβήτη τύπου 1 και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, όταν αυτοί αντιμετωπίζουν γαστρεντερικές διαταραχές και όχι σαν θεραπεία των ασθενειών αυτών.

Έντονο είναι και το ενδιαφέρον γονέων με παιδιά που πάσχουν από διαταραχές του φάσματος του αυτισμού καθώς συχνά χρησιμοποιούνται δίαιτες ελεύθερες σε γλουτένη προκειμένου να αντιμετωπισθούν συμπτώματα του γαστρεντερικού που εμφανίζονται συχνά στα παιδιά. Ωστόσο δεν έχουν αναδειχθεί οφέλη από τη χρήση ενός τέτοιου περιοριστικού διαιτολογίου.