Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επισημαίνει ότι οι σημαντικότεροι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου για τα χρόνια νοσήματα είναι το κάπνισμα, η σωματική αδράνεια και η ανθυγιεινή διατροφή. Πρόγραμμα Προαγωγής Υγείας και Σωματικής Ευεξίας στην Εργασία

♦ της Άννας Παπαγεωργίου, PhD, Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος,

Αυτές οι «αιτίες» χρόνιων ασθενειών εκφράζονται μέσω παραγόντων κινδύνου όπως η αυξημένη αρτηριακή πίεση, τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης, τα μη φυσιολογικά λιπίδια στο αίμα (ιδιαίτερα η λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας [LDL] χοληστερόλη), το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία. Οι χρόνιες ασθένειες που είναι το μεγάλο αγκάθι της Δημόσιας Υγείας. Οι καρδιακές παθήσεις, το εγκεφαλικό επεισόδιο, ο καρκίνος, οι χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις, η οστεοπόρωση και ο διαβήτης ευθύνονται για 41 εκ. θανάτους παγκόσμια τα τελευταία 15 χρόνια. Πρόγραμμα Προαγωγής Υγείας και Σωματικής Ευεξίας στην Εργασία

Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 80% της στεφανιαίας νόσου, περισσότερο από το 70% των εγκεφαλικών, περισσότερο από το 70% του καρκίνου παχέος εντέρου. Επίσης, αντιπροσωπεύουν περισσότερο από 90% των περιπτώσεων διαβήτη τύπου 2, το 80% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα που προκαλούνται από κάπνισμα / παθητικό κάπνισμα. Ο ΠΟΥ επαναλαμβάνει ότι οι χρόνιες ασθένειες μπορούν να προληφθούν μέσω ενός υγιεινού τρόπου ζωής και της προαγωγής της υγείας.

Οι σχετικές μελέτες έχουν επισημάνει ότι οι εργαζόμενοι οι οποίοι απασχολούνται σε επιχειρήσεις που προσφέρουν Προγράμματα Ευεξίας έχουν μειωμένη πιθανότητα να παρουσιάσουν:

• Χαμηλά επίπεδα ενεργητικότητας και απόδοσης
• Δυσκολία συγκέντρωσης
• Προβλήματα όρασης
• Μυοσκελετικά προβλήματα
• Παχυσαρκία
• Σακχαρώδη διαβήτη
• Υπέρταση και καρδιοαγγειακά προβλήματα
• Έντονες ψυχικές διακυμάνσεις

Υπάρχει ευρέως διαδεδομένη επιστημονική επιβεβαίωση ότι μια θρεπτική καθημερινή διατροφή που αποτελείται από ένα ευρύ φάσμα φρούτων, λαχανικών, οσπρίων, ξηρών καρπών, σπόρων και δημητριακών ολικής αλέσεως είναι ευεργετική για μακροζωία και πρόληψη ασθενειών. Αυτά τα συμπεράσματα έχουν προκύψει από εκατοντάδες μελέτες σχετικά με τη σχέση διατροφής – ασθένειας και πρόωρου θανάτου.

Μια ανασκόπηση 35 μελετών σχετικά με τις επιδράσεις της Μεσογειακής διατροφής σημειώνει ότι η τήρηση της Μεσογειακής διατροφής σχετίζεται με μείωση, τόσο της ολικής όσο και της στεφανιαίας θνησιμότητας. Για την περίπτωση του καρκίνου, η μεσογειακή διατροφή μειώνει κατά 60% τον κίνδυνο. Φυσικά, η Μεσογειακή διατροφή συνοδεύεται και από πρακτικές του τρόπου ζωής που ωφελούν και αυξάνουν το προσδόκιμο.

Πρότυπο Επιστημονικό πρόγραμμα «Ευρωστία»

Τα προγράμματα προαγωγής της υγείας στους χώρους εργασίας είναι «εργαλεία μεθοδολογίας» για τη δημόσια υγεία. Μπορούν να εφαρμοστούν στη μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων, εκεί όπου οι εργαζόμενοι περνούν μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς τους, διαμορφώνουν συνήθειες και τελικά τη μελλοντική τους Υγεία.

Ανθυγιεινή διατροφή στην εργασία

Οι υγιεινές επιλογές διατροφής στο κυλικείο ή το εστιατόριο/catering της εργασίας είναι ένα παράδειγμα παρέμβασης, που εφαρμόζεται σε όλους τους εργαζόμενους.

Βασικοί στόχοι είναι:

Η μείωση διαιτητικού λίπους /ζωικού λίπους/αλατιού/ζάχαρης, η επισήμανση στην πρόσληψη φρούτων και λαχανικών, η παροχή ευκαιριών εκπαίδευσης για την υγεία. Επίσης, η αλλαγή της διαθεσιμότητας υγιεινών τροφίμων και η παροχή κινήτρων για την επιλογή υγιεινών τροφίμων.

Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα προαγωγής της υγείας ενσωματωμένο στη δομή του οργανισμού μπορεί να περιλαμβάνει δομημένα προγράμματα για τη διακοπή και την πρόληψη του καπνίσματος. Τακτική σωματική δραστηριότητα, διατροφική εκπαίδευση και διαχείριση άγχους. Έγκαιρη ανίχνευση / προσυμπτωματικό έλεγχο, διαχείριση βάρους, διαχείριση ασθενειών και αλλαγές στο περιβάλλον εργασίας μαζί με την ενθάρρυνση υγιεινών συμπεριφορών.

Δράσεις του προγράμματος “Ευρωστία”

Οι δράσεις του προγράμματος «Ευρωστία» στοχεύουν στην υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μέσω μιας ολιστικής προσέγγισης. Κύριοι άξονες είναι τόσο η σωματική όσο και η ψυχολογική στήριξη.

Οι άξονες επιτυγχάνονται με την εκπαίδευση και την καθοδήγηση σε σημαντικούς τομείς όπως:

• Διατροφικές συνήθειες
• Άσκηση και ενδυνάμωση σώματος
• Κινητικό Διάλειμμα
• Βελτίωση ποιότητας ύπνου
• Διαχείριση άγχους και συναισθημάτων

Στόχος η μείωση της Σωματικής Αδράνειας

Οι στρατηγικές προαγωγής της υγείας στο χώρο εργασίας για την προώθηση της δραστηριότητας περιλαμβάνουν την εκπαίδευση των εργαζομένων σχετικά με τα οφέλη της κίνησης. Περιλαμβάνουν επίσης την πρόσβαση σε ασφαλείς χώρους για δραστηριότητα και την τροποποίηση του δομημένου περιβάλλοντος. Με τρόπο ώστε οι εργαζόμενοι να μπορούν να ενσωματώσουν τη δραστηριότητα στις εργάσιμες ημέρες τους.

Μελέτη σε ενήλικες που έκαναν προηγουμένως καθιστική ζωή και χρησιμοποιούσαν σκάλες αντί για ανελκυστήρες στην εργασία κατά τη διάρκεια 12 εβδομάδων έδειξε σημαντικές μειώσεις. Στην περιφέρεια μέσης (-1,7%), το βάρος (-0,7%), τη λιπώδη μάζα (-1,5%), διαστολική αρτηριακή πίεση (-1,8%) και την LDL χοληστερόλη (-3,0%).

Ένα πρόγραμμα προαγωγής της υγείας στον χώρο εργασίας είχε ως στόχο να βοηθήσει τους υπερτασικούς εργαζόμενους να επιτύχουν 10.000 βήματα καθημερινά. Το πρόγραμμα έδειξε αυξήσεις στη σωματική δραστηριότητα, μειώσεις στο βάρος, μείωση της αρτηριακής πίεσης μεταξύ των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα. Η βιβλιογραφία είναι πλούσια από τέτοια παραδείγματα. Όμως, η εφαρμογή πολιτικών υγείας και χρηματοδότησης πολύ φειδωλή και χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό.

Γιατί οι εργοδότες χρειάζεται να επενδύουν σε προγράμματα προαγωγής της υγείας;

Οι εργοδότες αποτελούν το βασικό μοχλό που ελέγχει τη δημόσια υγεία. Είναι η μόνη ελπίδα για την μείωση των χρόνιων νοσημάτων. Ενθαρρύνονται να επενδύσουν σε προγράμματα προώθησης της υγείας για να μειώσουν το κόστος ιατρικής περίθαλψης. Να βελτιώσουν την παραγωγικότητα και να ενισχύσουν την εικόνα τόσο της εταιρείας τους, όσο και της κοινωνίας με αντίκτυπο τελικά το ίδιο το περιβάλλον.

Η απουσία χρόνιων ασθενειών, η καλή ψυχική υγεία και η καλή φυσική κατάσταση σχετίζονται με χαμηλά ποσοστά ασθένειας και απουσίας από την εργασία. Οι εργαζόμενοι με παράγοντες κινδύνου για την υγεία, όπως ο μη ελεγχόμενος διαβήτης, το κάπνισμα, η κατάχρηση ναρκωτικών και αλκοόλ, η στέρηση ύπνου και η παχυσαρκία, έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποστούν τραυματισμούς και να απουσιάζουν για μεγαλύτερα διαστήματα.

Γι’ αυτό δεν είναι τυχαίο ότι όλο και περισσότερες επιχειρήσεις στρέφονται σε μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Εστιασμένη στην προαγωγή της Υγείας και της Ευεξίας του προσωπικού τους. Είτε πρόκειται για μεγάλες εταιρίες όπως η Google και η Apple, είτε για μικρότερες που διαγράφουν αλματώδη εξέλιξη στο χώρο τους, εδώ και χρόνια έχουν ενσωματώσει τέτοια μοντέλα εργασίας. Η κουλτούρα τους αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και πηγή έμπνευσης.

Για να επιβιώσει και να είναι επιτυχημένο ένα πρόγραμμα προαγωγής της υγείας πρέπει να συμβάλλει στους μακροπρόθεσμους στόχους και τις βραχυπρόθεσμες προτεραιότητες του οργανισμού που εξυπηρετεί και στα ειδικά συμφέροντα εκείνων που εγκρίνουν τους προϋπολογισμούς του.

---

«Wellbeing by Evrostia»

Προγράμματα Προαγωγής Υγείας 

♦ Δρ. Άννα Παπαγεωργίου, Πτυχιούχος Καθ. Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού, Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Κλινική Διαιτολόγος -Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών/Προαγωγή της Υγείας
Ερευνήτρια γ’ βαθμίδας, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ιατρικής Σχολής Αθηνών

♦ Μέλλιου Μαρία – Καράγκουντη /Μαργαρίτα Διγενή
Φυσιοθεραπεύτρια/καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής
Επιστημονική Σύμβουλος των προγραμμάτων προαγωγής Υγείας «Ευρωστία»
Υπεύθυνη σχεδιασμού των σωματικών προγραμμάτων στα εταιρικά προγράμματα της Ευρωστίας

Πηγή: Naturanrg130o, www.naturanrg.gr