Μήπως το Στρες αλλάζει το σχήμα του σώματός μου;

Πολύ συχνά τρώμε όχι για να ικανοποιήσουμε τη φυσική πείνα, αλλά και για να «σκεπάσουμε» το άγχος,  την πλήξη, το καθημερινό  ΣΤΡΕΣ!

Διατροφή και Σύστημα Ανταμοιβής: μια σύνδεση εγκεφαλική

Ο εγκέφαλος έχει την ικανότητα να θυμάται με ποιά ουσία αποκαθίσταται η κατάσταση ηρεμίας που επιθυμεί. Σε καταστάσεις στρες, κόπωσης και αϋπνίας ο εγκέφαλός μας, αναζητά τροφές  που θα τον κάνουν να νιώσει καλύτερα. Άρα με αυτές τις τροφές προσπαθεί να καλύψει το εσωτερικό κενό και να υποστηρίξει το σύστημα ανταμοιβής(ένα αρχέγονο σύστημα) που είναι υπεύθυνο  για την ευφορία που αισθάνεται ο εγκέφαλος και κατά συνέπεια όλο το σώμα .

Μελέτες για το στρες αποδεικνύουν  ότι τα άτομα που εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα στρεσ, είναι πιο πιθανό να καταναλώσουν περισσότερο φαγητό και μάλιστα πλούσιο σε θερμίδες μέσα από ζάχαρη και λίπος ,χωρίς να το  έχει ανάγκη το  σώμα  πραγματικά. Τα συγκεκριμένα τρόφιμα μπορούν να ενεργοποιήσουν το σύστημα της ανταμοιβής προκαλώντας εξάρτηση από το φαγητό αντίστοιχη με αυτή των φαρμάκων και των εξαρτησιογόνων ουσιών.

Νευροδιαβιβαστές

Οι νευροδιαβιβαστές είναι ουσίες που εκλύονται από τον εγκέφαλο και είναι υπεύθυνες για τη μετάδοση ηλεκτρικών ώσεων (μηνυμάτων) από νευρώνα σε νευρώνα. Οι νευροδιαβιβαστές  ρυθμίζουν και επηρεάζουν τη συμπεριφορά και τη διάθεση του ατόμου. Η παραγωγή τους επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως τη σεξουαλική δραστηριότητα, η άσκηση, το ηλιακό φως  και η διατροφική ρουτίνα.

• Ενδορφίνες: η δράση τους είναι αναλγητική. Η παραγωγή τους ενεργοποιείται από τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες και λιπαρά.
• Νευροπεπτίδιο Υ: η έκκρισή του αυξάνεται σε περιόδους στέρησης τροφής οδηγώντας σε επεισόδια υπερφαγίας.
• Σεροτονίνη: χαμηλή σε άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη και βιώνουν έντονο στρες. Χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης συνδέονται με αυξημένη όρεξη και διάθεση για κατανάλωση τροφίμων πλούσια σε υδατάνθρακες.

Οι ΤΡΟΦΕΣ περιέχουν πρόδρομες ενώσεις των νευροδιαβιβαστών!

Τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες χωρίς φυτικές ίνες  και κορεσμένο  λίπος διεγείρουν το σύστημα των νευροδιαβιβαστών (ενδορφίνες και ντοπαμίνη) που επηρεάζει τον έλεγχο πόνου, την επιβράβευση, την απόλαυση, την ικανοποίηση και τον εθισμό.Το αποτέλεσμα είναι η αποδυνάμωση του οργανισμού!

Ορμόνες

Α.Η Ινσουλίνη είναι η  ορμόνη  που παράγεται στην ειδική μοίρα του παγκρέατος και είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και τη διατήρηση των απαραίτητων επιπέδων ενέργειας στις ανθρώπινες λειτουργίες.Έχει τον έλεγχο για τη  μεταφορά  της γλυκόζης  στα  κύτταρα. Σε  περίσσεια γλυκόζης ο  οργανισμός  εκκρίνει πολύ  περισσότερο  ινσουλίνη από το  πάγκρεας. Ειδικά  οι τροφές  ή τα ποτά  με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη όπως είναι τα αναψυκτικά, το αλκοόλ, οι χυμοί – ακόμα και οι φυσικοί «στύβουν» – μακροπρόθεσμα το πάγκρεας για να  παράγει ινσουλίνη ώστε να απορροφήσει  τη γλυκόζη προκαλώντας  σε βάθος χρόνου και  σακχαρώδη διαβήτη.

«Διεγέρτες»  Ινσουλίνης

• απλά σάκχαρα (γλυκά)
• Απλοί Υδατάνθρακες με υψηλό  γλυκαιμικό δείκτη
• Στρες
• Καφεΐνη
• νικοτίνη

Β.Η κορτιζόλη είναι η ορμόνη του στρες απαραίτητη για τη ζωή. Όταν το στρες είναι μακροχρόνιο τα επίπεδα της κορτιζόλης στον οργανισμό είναι υψηλά. Η κορτιζόλη φέρνει αντίσταση της δράσης της ινσουλίνης για το  μεταβολισμό της γλυκόζης αποδυναμώνοντας τις άμυνες του οργανισμού.

Σε περιπτώσεις  χρόνιου στρες τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης οδηγούν σε:

• Αντίσταση στην ινσουλίνη.
• Αύξηση της όρεξης.
• Κεντρικού τύπου παχυσαρκία- εναπόθεση λίπους στη κοιλιά.
• Αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων και LDL χοληστερόλης.
• Αύξηση δεικτών φλεγμονής.

Ποιές τροφές  είναι  διεγέρτες του στρες;

Τα τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη,αλάτι, λευκό αλεύρι και οι τροφές που είναι φτωχές σε βιταμίνες,φυτικές ίνες και ανόργανα συστατικά και μέταλλα , διεγείρουν το στρες και αποδυναμώνουν την αντίσταση του σώματος και  το ανοσοποιητικό.

Πώς βοηθούν οι τροφές να  μειώσουμε το  ΣΤΡΕΣ;

Η σωστή  χρήση τους  ευθύνεται για:

• την αύξηση της ελαστικότητας των αγγείων
• τη διατήρηση Φυσιολογικού Βάρους
• την προστασία από τη φλεγμονή
• τη ρύθμιση των ορμονών (κανονικός ρυθμός  έκκρισης ινσουλίνης -κορτιζόλης)
• τη σωστή λειτουργία των  νεφρών
• την επιδιόρθωση εκφυλίσεων
• την ισορροπία της φυσιολογίας των συστημάτων του  οργανισμού

Αγχολυτικές Τροφές

• Σύνθετοι υδατάνθρακες με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη: Διασπώνται αργά και προσφέρουν σταδιακά ενέργεια στο σώμα χωρίς να επηρεάζουν την καμπύλη  γλυκόζης.
• Τροφές πλούσιες σε μαγνήσιο: χαλαρώνουν τη νευρική και μυική  ίνα και βοηθούν στη ρύθμιση της κορτιζόλης. Παραδείγματα: ηλιόσποροι,νιφάδες δημητριακών, ξηροί καρποί, σολομός, σπανάκι, σόγια, φασόλια κ.α.
• Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C: Συμβάλουν στην μείωση της κορτιζόλης αλλά και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος που υπολειτουργεί σε συνθήκες στρες μέσα από  όλα  τα φρέσκα φρούτα  και λαχανικά.
• Βιταμίνες του συμπλέγματος  Β μέσα  από ζωική πρωτείνη, άγλυκα πιτυρούχα δημητριακά ,όσπρια ,αυγά, γαλακτοκομικά: προστατεύουν το νευρικό σύστημα και συμβάλλουν στον έλεγχο των συναισθηματικών αντιδράσεων.
• Ω-3 λιπαρά οξέα: σημαντικά στην αντιμετώπιση των φλεγμονών που συνδέονται με το στρες, συμβάλλουν στη ρύθμιση των ορμονών του στρες, επηρεάζουν τους νευροδιαβιβαστές μας.

Το πρόγραμμα «Στρες και τοξική διατροφή» περιλαμβάνει  μια σειρά από βιωματικά ομαδικά  εργαστήρια της Ευρωστίας  όπου  βήμα – βήμα χτίζουμε την επίγνωση της διατροφικής μας ρουτίνας και τις πρακτικές  κίνησης  του σώματος έτσι ώστε να πετύχουμε την ανάκτηση της ισορροπίας και τη βελτίωση της σωματικής και ψυχικής μας υγείας.

– Mindful eating

– Ασκήσεις χαλάρωσης και ενδυνάμωσης

-Σωματικές   τεχνικές

– Σχεδιασμός διατροφικού προγράμματος  χαμηλού στρες

-Προσδιορισμός  βιολογικών δεικτών

Δρ. Άννας Παπαγεωργίου, PhD, Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού.

Υπεύθυνη κλινική Διαιτολόγος ,Ιατρείο  Ελέγχου Βάρους ,Παιδιατρική Κλινική “Μητέρα”

Ερευνήτρια στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας ,Μητέρας Παιδιού και Ιατρικής Ακριβείας υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Γεώργιου Χρούσου
Υπεύθυνη προγραμμάτων προαγωγής της υγείας ΕΥΡΩΣΤΙΑ:”Ζω Κινούμαι Τρέφομαι Σωστά”  και  “Be Αctive by Arla Protein” ,ακαδημίες μπάσκετ Παναθηναικός